Mật Ong Bạc Hà Mèo Vạc Hà Giang | Đặc Sản Làm Quà Quý Giá Nơi Cao Nguyên Đá

MotorTrip Cập nhật 2:17 PM , 07/01/2025

Mật ong bạc hà Mèo Vạc Hà Giang được biết đến là đặc sản quý hiếm nơi cao nguyên đá. Nó vô cùng nổi tiếng bởi độc lạ, chỉ Hà Giang mới có và có công dụng tốt cho sức khỏe. Vì vậy, hãy cùng Motortrip tìm hiểu và khám phá về loại mật ong đặc sắc này nhé.

Mật ong bạc hà Mèo Vạc Hà Giang là đặc sản nức tiếng của vùng cao nguyên đá được du khách yêu thích và vô cùng tốt cho sức khỏe (Nguồn: thuochay.vn)

Giới thiệu chung về đặc sản mật ong bạc hà Mèo Vạc Hà Giang

1. Mật ong bạc hà Mèo Vạc có nguồn gốc từ đâu?

Mật ong bạc hà Mèo Vạc là loại đặc sản nổi tiếng mà bất kỳ khách du lịch đến Hà Giang đều chọn mua về làm quà tặng những người thân thiết của mình. Món đặc sản này không chỉ mang giá trị vật chất mà mang đậm giá trị tinh thần, văn hóa của đồng bào dân tộc vùng cao nguyên núi đá Hà Giang.

Mật ong bạc hà Mèo Vạc được ưa chuộng làm đặc sản làm quà sau chuyến du lịch bởi nó quý và vô cùng chất lượng (Nguồn: mia.vn)

Mật Ong Bạc Hà Mèo Vạc được khai thác từ mật hoa của cây bạc hà. Đây là loài cây hoa mọc dại nhiều ở khắp trên địa bàn 4 tỉnh của Hà Giang: huyện Đồng Văn, Mèo Vạc Hà Giang, huyện Yên Minh, huyện Quản Bạ. Cũng chính vì tính chất mọc dại của loài hoa này mà sản lượng mật hoa thu được hằng năm không quá nhiều.

Hoa bạc hà mọc tự nhiên nảy mầm từ tháng 7 và 8, ra hoa vào tháng 11, 12 và lụi tàn vào tháng 12 – 1. Trên địa bàn tỉnh Hà Giang, có 2 loại bạc hà khác nhau là hoa bàn chải và hoa hình đuôi cáo. Mật ong tại Cao nguyên đá Đồng Văn thuộc loại đa hoa. Trong mật ong bạc hà có các loại hạt phấn sau: bạc hà, hoa ngũ sắc, đơn buốt, cỏ lào và những hạt phấn chưa xác định được nguồn gốc thực vật, làm tăng vị mát và mùi thơm cho mật ong.

Mật ong bạc hà có nguồn gốc từ loài hoa bạc hà chỉ nở rộ vào tháng 7, tháng 8, rất thơm và tốt cho sức khỏe (Nguồn: mia.vn)

Tuy nhiên, loại hoa bạc hà thích ứng tốt với điều kiện tự nhiên khắc nghiệt nơi cao nguyên đá. Nó mang đến hương vị rất riêng cho mật ong bạc hà Mèo Vạc. Mật ong ngọt và sánh đặc nhưng nó sẽ đặc biệt hơn khi có vị mát của bạc hà. Do đó, mật ong bạc hà Hà Giang lại có giá bán cao hơn hẳn các loại mật ong khác trên thị trường và nó là đặc sản Hà Giang mua làm quà vô cùng phổ biến ngày nay.

Xem thêm: Lạp Xưởng Hà Giang | Khám Phá Ẩm Thực Vùng Cao Nguyên Núi

2. Công dụng của mật ong bạc hà là gì?

Mật ong bạc hà có màu vàng chanh, thơm và ngọt thanh mát. Đây được coi là một vị thuốc với những dược tính đặc biệt như bồi bổ sức khỏe, có công dụng chữa các bệnh về đường tiêu hóa, hô hấp.

Mật ong bạc hà có màu vàng chanh, được lấy từ mật của cây hoa bạc hà mọc dại trên cao nguyên đá (Nguồn: dacsanmuicamau.com)

Mật ong bạc hà Mèo Vạc là sản phẩm tự nhiên có rất nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Bên cạnh các công dụng thường thấy của mật ong, mật ong bạc hà còn có những công dụng riêng biệt khác nhờ tinh chất bạc hà. Vậy nên món mật ong này còn được coi là thực phẩm vàng cho cơ thể và sức khỏe. Một số tác dụng hữu hiệu của mật ong bạc hà có thể kể đến như:

Có tác dụng trong việc bồi bổ sức khoẻ, nâng cao sinh lực. Mật ong cực kỳ tốt để chữa viêm họng, hô hấp, tiểu đường,..tim mạch, đại tràng, loét dạ dày hay suy nhược cơ thể
Tăng cường sức khoẻ, sức đề kháng cho người già và trẻ em, người bệnh hay mới ốm dậy, đặc biệt là phụ nữ có thai và sau khi sinh nở
Dùng mật ong bạc hà hàng ngày có thể cải thiện tiêu hoá, chữa ho và viêm họng tốt cho trẻ em
Mật ong bạc hà có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe, hỗ trợ hệ hê hấp, tim mạch, đường huyết (Nguồn: meta.vn)
Có khả năng giảm béo hữu hiệu khi dùng mật ong bạc hà Hà Giang trước các ăn bữa chính 30 phút, cùng với đó là kết hợp cắt giảm tinh bột và tập thể dục đều đặn
Có tác dụng làm đẹp da, cực kì tốt cho sắc đẹp của các bạn gái, phụ nữ khi trộn mật ong cùng lòng đỏ trứng gà, sau đó đắp mặt 15 phút rồi rửa mặt thật sạch. Mật ong sẽ giúp da dẻ mịn màng, trắng sáng và căng bóng.

Xem thêm: Thịt Trâu Gác Bếp Hà Giang | Đặc Sản Thơm Ngon Khó Cưỡng

3. Cách sử dụng mật ong bạc hà hữu hiệu

Với loại mật ong bạc hà, bạn có thể sử dụng trực tiếp hoặc pha loãng với nước ấm, uống vào sáng sớm hoặc trước khi đi ngủ đều tốt cho sức khỏe. Mỗi lần pha với nước uống, bạn chỉ dùng 20 – 30 gram mật ong bạc hà Mèo Vạc Hà giang. Bên cạnh đó, bạn có thể dùng mật ong để ăn kèm cùng bánh mì hoặc pha trà, nước giải khát… đều rất ngon và hợp lý.

Mật ong nên được sử dụng trực tiếp hoặc pha nước uống giúp ngủ ngon, đẹp da, giữ dáng (Nguồn: dienmayxanh.com)

Nếu sử dụng mật ong bạc hà vào buổi sáng khi mới thức dậy sẽ rất tốt cho dạ dày. Bởi bên trong mật ong bạc hà có chất kháng khuẩn giúp thải độc ra ngoài cơ thể. Đồng thời nó cũng cung cấp những năng lượng tốt cho dạ dày, làm giảm cảm giác đói bụng và xua tan đau nhức cơ thể, mệt mỏi khi vừa thức dậy.

Còn khi uống 1 ly mật ong bạc hà với nước ấm vào buổi tối trước khi đi ngủ sẽ giúp bạn đi vào giấc ngủ nhanh hơn. Thành phần các chất vitamin cần thiết, lượng đường có trong mật ong bạc hà giúp thư giãn hệ thần kinh và làm giảm cảm giác căng thẳng cho người dùng.

Xem thêm: Bánh Tam Giác Mạch Hà Giang | Thức Quà Dân Dã Không Thể Bõ Lỡ Của Vùng Cao Nguyên Đá

Nghề nuôi mật ong bạc hà Mèo Vạc trên địa bàn tỉnh

Nghề nuôi mật ong bạc hà Mèo Vạc Hà Giang không phải là nghề đã có từ lâu đời tại cao nguyên đá. Sau này, khi các đồng bào dân tộc người H’mông, Tày, Dao,… nhận thấy mật ong từ hoa bạc hà nở rất thơm ngon, dịu mát thì họ bắt đầu tìm cách khai thác những tổ ong tự nhiên. Từ đó, nghề nuôi mật ong bạc hà Hà Giang ra đời và phát triển cho đến nay.

Nghề mật ong bạc hà đang rất phát triển trên địa bàn tỉnh, được chú trọng với diện tích nuôi ong vô cùng lớn (Nguồn: dantocmiennui.vn)

Hàng năm vào tháng 9 đến 12, khi đi dọc quốc lộ 4C đi các huyện trên vùng núi đá tai mèo, du khách rất dễ bắt gặp những lán nuôi ong. Người nuôi ong ở đây thường sống du mục trên các núi đá. Họ sẽ đưa những thùng ong tới nơi có nhiều hoa bạc hà để khai thác mật. Do đó, hàng trăm thùng ong trải khắp thung lũng xứ đá.

Thời điểm vào mùa hoa bạc hà, hoa sẽ có màu hồng tím. Huyện Mèo Vạc hiện có gần 2.000 đàn ong, tập trung chủ yếu tại các xã Xín Cái, Thượng Phùng, Lũng Pù,. Các tổ ong sẽ được đặt vào sáng sớm, ong được nuôi dưỡng trong thời gian dài, nhiều năm tháng để chờ dịp ra hoa thì sẽ thả ong ra ngoài đi tìm mật một cách tự nhiên.

Loài ong được nuôi là ong ta, cho ra chất lượng mật ong tuyệt hảo, có hương vị đặc trưng riêng (Nguồn: matongrungtunhien.com)

Mỗi tổ ong có hình chữ nhật với 4 đến 5 chiếc khung sáp. Mỗi tổ được đặt cách nhau ít nhất 2 m, lối đi của các tổ không được đặt đối diện nhau và được che chắn cẩn thận khỏi các yếu tố tự nhiên làm ảnh hưởng xấu đến đàn ong.

Nghề nuôi ong khá vất vả bởi phải luôn theo sát đàn ong để nếu có hiện tượng ong đánh nhau thì sẽ ngăn cản. Nếu không theo sát rất dễ làm giảm số lượng ong trong đàn, thậm chí là chết cả tổ.

Tổng diện tích cây bạc hà đã được quy hoạch khá lớn, khoảng 3.000 ha/ huyện. Thông thường, mỗi con ong thợ sống 45 ngày còn ong chúa sống từ 6-8 tháng. Các tổ ong được di chuyển theo mùa. Trong năm, chúng được chuyển về Bắc giang, Hưng Yên để lấy mật ong từ hoa vải hoa nhãn, và đến cuối năm sẽ lại di chuyển trở về Hà Giang để khai thác mật hoa bạc hà.

Người làm nghề vô cùng vất vả khi phải theo dõi sát sao tổ ong để tránh hiện tượng ong đánh nhau (Nguồn: vnexpress.net)

Tùy vào thời tiết, ong thường đi kiếm mật trong vòng 10-12 ngày trước khi thu hoạch. Khi đưa khai mật về, người nuôi sẽ cắt bỏ phần đầu giếng mật ong để đưa vào lồng quay và lấy ra những giọt mật tinh túy nhất.

Xem thêm: Rượu Ngô Hà Giang Thơm Ngon Đúng Chất Vùng Cao Nguyên

Cách nhận biết mật ong bạc hà đúng chuẩn

Với giá thành cao và khá quý hiếm, mật ong bạc hà Mèo Vạc được làm giả và bán la liệt trên thị trường. Điều này gây vô vàn khó khăn cho người tiêu dùng. Vì vậy, hãy lưu ý một số tip dưới đây để mua được loại mật ong bạc hà đúng chuẩn nhé.

Các tổ ong được nuôi và đặt gần nhau trên các núi đá tai mèo và được người dân chú ý chăm sóc (Nguồn: nongsanviet.nongnghiep.vn)

Thứ nhất: Loại ong được nuôi để lấy mật hoa bạc hà là ong ta

Ong nuôi để lấy mật hoa bạc hà nhất định phải là ong ta hay còn gọi là ong ruồi. Loại ong này rất chăm chỉ kiếm mật, có chu kỳ sống khoảng 45 ngày. Chỉ sau khi từ lúc ra đời 15 ngày, ong đã bắt đầu có thể đi kiếm mật một cách thành thạo.

Hiện nay, vào mùa hoa bạc hà trên địa bàn huyện Mèo Vạc, Yên Minh, Đồng Văn Hà Giang đã có nhiều chú ong tỉnh khác di cư đến địa phương để làm mật ong bạc hà. Đây đều là loại ong nhập, nguồn gốc từ Italia hay Nam Mỹ… Chúng ăn tạp, thậm chí ăn cả côn trùng hay ong địa phương núi đá để tồn tại. Tuy nhiên, các loại ong vãng lai này lại cho chất lượng mật không tốt, không ổn định và không thơm ngon bằng mật ong ta.

Mật ong bạc hà Mèo Vạc chuẩn xịn xò có màu vàng xanh vô cùng đẹp mắt và thơm thoang thoảng, nhè nhẹ, vị dịu mát, không ngọt gắt (Nguồn: dacsanmuicamau.com)

Thứ hai: Mật ong xịn là điều kiện tiên quyết của mật ong bạc hà Mèo Vạc chất lượng

Nhiều con buôn vì lợi ích kinh tế mà qua Trung Quốc để mua loại mật ong giả về bán. Mật giả này có mùi bạc hà nồng, sở hữu chất đặc quánh, vị ngọt khét họng, cả màu xanh bắt mắt. Loại này có giá chỉ vài chục nghìn, vô cùng rẻ so với mật ong thật.

Phương pháp thử xem đó có phải mật ong rừng thật không là dùng với trứng gà. Phương pháp này khá hữu hiệu bởi nếu là loại mật xịn thì sẽ làm chuyển màu của trứng gà thành đen còn loại mật giả thì không làm đổi màu trứng gà.

Thứ ba: Mật ong bạc hà Mèo Vạc có màu xanh olive hoặc vàng chanh

Bạn có thể hoàn toàn nhận biết mật ong bạc hà nguyên chất bởi loại này sẽ có màu vàng chanh hoặc màu xanh olive, vô cùng bắt mắt. Mật ong mà có màu xanh rõ rệt, chất đặc quánh thì chắc chắn không phải là loại mật ong bạc hà chất lượng.

Ngoài ra, mật ong bạc hà sẽ tạo bọt trắng xóa khi rót ra ngoài. Và khi để mật ong trong chai, bạn sẽ thấy các bọt khí sủi tăm nữa đấy. Nếu không thấy có các bọt khí thì rất có khả năng đó là loại mật ong không được bảo quản đúng cách hoặc đã hết hạn.

Mật ong bạc hà chuẩn sẽ có sủi bọt khí, không nhất thiết phải thơm mùi bạc hà (Nguồn: top10hagiang.com)

Thứ tư: Mật ong bạc hà Mèo Vạc có mùi thơm không nhất thiết phải có mùi cây bạc hà

Mùi thơm của mật ong bạc hà rất đặc trưng và không cứ nhất thiết phải có mùi cây bạc hà. Mùi hương của mật ong cực kỳ thoang thoảng, không hề gay gắt, rất dễ nhận thấy được.

Thứ năm: Mật ong bạc hà Hà Giang có vị ngọt thanh, dịu mát, không ngọt khé họng

Nhiều người nghĩ rằng mật ong bạc hà có vị ngọt khé họng. Tuy nhiên, mật ong bạc hà Hà Giang sở hữu vị ngọt thanh. Khi dùng, bạn sẽ có cảm giác thanh mát the the từ khoang miệng đến cổ họng. Đặc biệt, mật ong bạc hà không hề gây tê lưỡi hay cay khoang miệng như khi ăn bạc hà.

Mật ong bạc hà Mèo Vạc Hà Giang là đặc sản quý hiếm, không đặc quánh, có thể phân biệt qua màu sắc (Nguồn: thuochay.vn)

Thứ sáu: Mật ong bạc hà không đặc quánh

Phụ thuộc chủ yếu vào thời điểm quay mật và mật độ hoa nở thời điểm ong hút mật mà sẽ quyết định độ đặc hay loãng của mật ong bạc hà . Khối lượng trung bình của thành phẩm mật ong bạc hà là 1.33 kg / lít. Khi tiết trời càng trở lạnh thì mật ong bạc hà Mèo Vạc sẽ càng đặc quánh lại.

Thứ bảy: Nếu thời tiết quá lạnh thì mật ong bạc hà sẽ kết tinh như mỡ

Về bản chất, nếu là mật ong bạc hà xịn thì sẽ kết tinh khi gặp tiết trời quá lạnh. Nó sẽ quánh lại như mỡ, thậm chí có thể kết tinh cả chai. Ngược lại, khi thời tiết trở nên nóng hơn vào mùa hè thì kết tinh này sẽ tan ra một phần. Do đó, đừng vội kết luận là mật ong bạc hà dởm nếu bạn thấy xuất hiện hiện tượng này nhé.

Xem thêm: Hồng Không Hạt Quản Bạ Thơm Ngon Vùng Cao Nguyên Đá

Giá cả của mật ong bạc hà Mèo Vạc

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều có loại mật ong bạc hà được làm từ đa dạng các loại ong với nguồn giống từ các nước: Ý, Nam Mỹ,… Với những loại ong này, mật ong bạc hà được chiết xuất ra sẽ có mức giá bán dao động từ 250.000đ – 500.000đ/ lít tùy thuộc từng đơn vị cung cấp.

Giá của món đặc sản này khá đắt bởi nó quý hiếm và có công dụng vô cùng hữu hiệu (Nguồn: bachhoaxanh.com)

Mức giá bán của mật ong bạc hà chính hiệu lên tới 1 triệu đồng/ lít. Đây là loại mật ong quý hiếm, thuộc dòng mật ong cao cấp. Theo kinh nghiệm du lịch Hà Giang, du khách nên đến thẳng các nơi làm mật ong trên địa bàn tỉnh để mua được loại mật ong bạc hà hàng chuẩn xịn, tránh trường hợp mua phải hàng giả.

Làm thế nào để bảo quản mật ong bạc hà đúng cách?

Để bảo quản mật ong bạc hà tốt nhất thì nên đựng trong các lọ thủy tinh. Bởi thủy tinh sẽ không làm biến đổi màu sắc, mùi vị hay làm ảnh hưởng đến chất lượng của mật ong. Ngoài ra, bạn có thể dùng các loại chai nhựa, plastic hàng chất lượng, đảm bảo an toàn vệ dinh thực phẩm để không gây ra các tác dụng phụ trong quá trình đựng, lưu trữ mật ong.

Nên bảo quản đặc sản cao nguyên đá trong các chai thủy tinh để không làm biến đổi mùi vị, màu sắc, ảnh hưởng chất lượng sản phẩm (Nguồn: dihagiang.com)

Trong quá trình bảo quản mật ong bạc hà, hãy đảm bảo răng nó luôn được để ở nơi thoáng mát, sạch sẽ, tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời. Nhiệt độ lý tưởng để bảo quản mật ong bạc hà là từ 21 – 26 độ C, trong nơi râm mát.

Bạn không nên để mật ong trong tủ lạnh bởi nhiệt độ lạnh có khả năng làm tăng nhanh quá trình kết tinh mật ong, làm xuất hiện các váng kết tinh trôi nổi trong chai mật ong, lâu dần sẽ giảm chất lượng của mật ong bạc hà. Đặc biệt, vào mùa đông, không để mật ong xuống sàn đá bởi nó sẽ làm đóng đường ở đáy chai và gây kết tinh.

Bảo quản trong nhiệt độ phòng, thoáng mát, sạch sẽ, tránh ánh nắng trực tiếp là điều kiện tiên quyết khi cất trữ món đặc sản quý này (Nguồn: fair.vnexpress.net)

Nơi lý tưởng nhất để cất giữ mật ong là ở trên giá, kệ tủ bếp không đặt sát bếp từ, bếp gas, nơi các nguồn nhiệt cao tránh làm biến đổi chất lượng của mật ong bạc hà. Ngoài ra, không đóng kín nắp của các chai lọ mật ong vì điều này sẽ tạo khí gas, đặc biệt trong thời tiết nóng nếu đóng nắp quá chặt rất dễ bị phun trào ra ngoài khi mở nắp.

Trên đây là bài viết giới thiệu về đặc sản mật ong bạc hà Mèo Vạc Hà Giang nổi tiếng vùng cao nguyên đá. Loại đặc sản này rất thích hợp để làm quà cho người thân và bạn bè sau chuyến du lịch Hà Giang. Cảm ơn bạn đọc đã theo dõi và viết và mong bạn đã có cho mình những thông tin hữu ích.

Nguồn tham khảo:

Mia. (2022). Mật ong bạc hà Hà Giang – ‘Thực phẩm vàng’ nơi cao nguyên đá. [online] mia.vn. Có tại: https://mia.vn/cam-nang-du-lich/mat-ong-bac-ha-ha-giang-thuc-pham-vang-noi-cao-nguyen-da-3670 [Truy cập ngày 25/02/2023]
Khoa học phát triển. (2017). Nguồn nguyên liệu sản xuất mật ong bạc hà Mèo Vạc. [online] khoahocphattrien.vn. Có tại: https://khoahocphattrien.vn/Dia-phuong/nguon-nguyen-lieu-san-xuat-mat-ong-bac-ha-meo-vac/20170429083227894p1c937.htm [Truy cập ngày 25/02/2023]
Nông sản Dũng Hà. (2018). Cách sử dụng mật ong bạc hà như thế nào cho hiệu quả cao nhất. [online] nongsandungha.com. Có tại: https://nongsandungha.com/cach-su-dung-mat-ong-bac-ha-hieu-qua.html [Truy cập ngày 25/02/2023]
Việt Nam Net. (2018). Đặc sản cao nguyên đá: Mật ong bạc hà xịn, tiền triệu vẫn khó mua. [online] vietnamnet.vn. Có tại: https://vietnamnet.vn/dac-san-cao-nguyen-da-mat-ong-bac-ha-xin-tien-trieu-van-kho-mua-700470.html [Truy cập ngày 25/02/2023]
Mật ong thiên nhiên số 1. (2018). Kết hợp mật ong bạc hà cho bạn nhiều công dụng hữu ích. [online] matongthiennhienso1.vn. Có tại: https://matongthiennhienso1.vn/ket-hop-mat-ong-bac-ha [Truy cập ngày 25/02/2023]
VN Express. (2021). Mùa mật ong bạc hà ở Hà Giang. [online] vnexpress.net. Có tại: https://vnexpress.net/mua-mat-ong-bac-ha-o-ha-giang-4400770.html [Truy cập ngày 25/02/2023]