Thịt Trâu Gác Bếp Hà Giang | Đặc Sản Thơm Ngon Khó Cưỡng

Thịt trâu gác bếp từ lâu đã trở thành đặc sản nổi tiếng gắn liền với tên tuổi của mảnh đất cao nguyên đá – Hà Giang. Đây là món ăn truyền thống mang hương vị độc đáo của núi rừng phía bắc được lòng rất nhiều du khách. Hãy cùng theo chân Motortrip khám phá món ăn ấn tượng này nhé!

Giới thiệu chung về món thịt trâu gác bếp Hà Giang

Với phong cảnh non nước hữu tình, được tạo hóa ban tặng cho nhiều địa danh tuyệt đẹp, Hà Giang là điểm đến thu hút đông đảo du khách. Bên cạnh đó, nền ẩm thực nơi đây cũng để lại cho khách du lịch nhiều ấn tượng.

Trong đó thịt trâu gác bếp là đặc sản nổi tiếng đã làm nên thương hiệu của mảnh đất Hà Giang nắng gió này. Có nguồn gốc là món ăn truyền thống của đồng bào dân tộc Thái đen, thịt trâu gác bếp còn được biết đến với tên gọi là thịt trâu khô hay thịt trâu hun khói.

Ngày xưa địa bàn sinh sống của người Thái thường là trong rừng sâu hay khu vực gần nguồn nước. Đồng thời họ có kĩ năng rất tốt trong việc săn bắn, hái lượm và đánh cá. Chính vì thế mà họ săn bắt được rất nhiều nhưng không ăn hết dẫn đến dư thừa lương thực. Do đó để tránh lãng phí, cũng như dự trữ cho những ngày mưa lũ người Thái đã nghĩ ra cách sấy khô chúng bảo quản được lâu.

Rất nhiều loài vật đã được họ bảo quản theo cách này nhưng trong đó thịt trâu sấy lại có hương vị ấn tượng hơn cả. Nhờ vậy mà thịt trâu gác bếp từ món ăn dân dã, truyền thống đã trở thành đặc sản trứ danh như hiện nay.

Bà con đồng bào dân tộc Thái thường chọn mổ trâu vào những dịp đặc biệt quan trọng. Cụ thể vào những ngày hội lớn của bản, các dịp lễ tết hay thờ cúng thần linh.  Sau khi mổ, những phần thịt trâu tươi ngon nhất luôn được họ giữ lại để làm thịt trâu gác bếp. Cho đến hiện tại, người dân nơi đây vẫn làm thịt trâu theo cách mà thế hệ đi trước truyền lại.

Đồng thời họ còn biến nó trở thành một món ăn mang đậm dấu ấn văn hóa, truyền thống nơi vùng cao Đông Bắc. Vì được làm từ những phần thịt ngon nhất như thịt thăn, bắp hay lưng mà thịt trâu gác bếp có phần thớ thịt dài và chắc.

Sau khi đã tẩm ướp gia vị đầy đủ phần thịt trâu được xiên vào các que nhọn. Tiếp đến treo chúng lên gác bếp trong nhiều tháng cho đến khi thịt trâu đạt độ khô hoàn hảo.

Thành phẩm ra lò sẽ là những miếng thịt trâu có độ chắc và dai ở bên ngoài. Nhưng bên trong thì vẫn giữ được độ ngọt, bùi vốn có càng ăn càng cuốn, khiến bạn không thể dừng lại được.

Ngoài ra cái cay cay, tê tê đầu lưỡi của các gia vị tẩm ướp đặc trưng như gừng, tiêu, tỏi, ớt, cùng chút thơm thơm đặc trưng của hạt dổi, mắc khén càng kích thích vị giác hơn bao giờ hết. Nếu có dịp du lịch vùng cao nguyên đá bạn nhất định phải thử món đặc sản hấp dẫn này nhé!

Xem thêm: Lạp Xưởng Hà Giang | Khám Phá Ẩm Thực Vùng Cao Nguyên Núi

Cách chế biến thịt trâu gác bếp

Cách chế biến thịt trâu gác bếp thì không quá khó, tuy nhiên đòi hỏi phải được thực hiện dưới bàn tay khéo léo và kì công. Hơn nữa, cũng phải thực hiện đúng kĩ thuật, và chuẩn bị đầy đủ các nguyên liệu thì thành phẩm mới thơm ngon, chuẩn vị được.

1. Nguyên liệu cần chuẩn bị

Nguyên liệu quan trọng không thể thiếu của món thịt trâu gác bếp chắc chắn là thịt trâu. Vì vậy để có mẻ thịt trâu gác bếp ngon thì khâu lựa chọn nguyên liệu này phải rất kĩ.

Để làm thịt trâu gác bếp phải là trâu tự nhiên chăn thả theo kiểu du mục. Hơn nữa, trâu được chọn phải có độ tuổi phù hợp, không quá non, không quá già và phải khỏe mạnh. Đặc biệt chỉ chọn lấy phần thăn, bắp hoặc lưng để chế biến vì phần này thớ thịt dài lại không có gân mỡ lèo nhèo vô cùng thích hợp để làm thịt khô.

Được tuyển chọn kĩ càng như thế nên khi ăn thịt trâu gác bếp Hà Giang bạn sẽ nhận ra ngay sự khác biệt so với những nơi khác. Thịt gác bếp nơi đây thơm mềm, có độ chắc vừa phải, càng nhai càng thấy rõ độ ngọt bùi của từng thớ thịt.

Ngoài ra sự góp mặt của các loại gia vị khác cũng góp phần không nhỏ tạo nên sự thành công của món ăn. Như gừng, tiêu, tỏi, ớt,.. không thể thiếu hạt dổi và mắc khén, thứ gia vị bé xíu nhưng lại là linh hồn của món ăn mang đến cho thịt trâu gác bếp hương vị đặc biệt khó lẫn.

Xem thêm: Đặc sản Hà Giang – Top 19 món ăn trứ danh, nức tiếng khắp muôn nơi

2. Tiến hành chế biến thịt trâu gác bếp Hà Giang

Để bắt tay vào công đoạn chế biến trước hết cần sơ chế nguyên liệu, thịt trâu được đem rửa sạch với nước. Sau đó tiến hành lọc lấy phần thịt nạc từ phần thịt thăn, bắp đã chuẩn bị, đảm loại bỏ hoàn toàn gân và mỡ.

Tiếp đến, thịt trâu được thái thành từng miếng theo thớ dọc với độ dày 5 cm, chiều dài tầm 20 cm, chiều rộng khoảng 9 – 10 cm là phù hợp. Nếu cắt miếng quá mỏng thì phần thịt khi sấy sẽ bị khô, còn nếu quá dày thì sẽ khó thấm gia vị.

Để quyết định độ hấp dẫn của món ăn thì công đoạn tẩm ướp gia vị cũng phải được chú trọng. Đây được xem là bước khá phức tạp đòi hỏi nhiều kinh nghiệm và kĩ thuật tốt.

Đầu tiên lột vỏ tỏi, gừng, sả rồi rửa sạch cho vào cối giã nhuyễn cùng với mắc khén, hạt dổi, muối, đường. Sau đó đem nướng ớt khô đến khi có mùi thơm thì cho vào cối giã cùng các nguyên liệu cho sánh quyện lại với nhau.

Lưu ý để thịt trâu không bị đắng và nồng thì chỉ nên cho mắc khén với tỉ lệ 3 thìa cà phê mắc khén trên 1 kg thịt trâu là vừa đủ.

Dùng hỗn hợp vừa trộn xoa đều lên khắp bề mặt sao cho các miếng trâu thấm đẫm gia vị. Sau khi công đoạn tẩm ướp hoàn thành, người ta dùng que nhọn xiên vào từng miếng thịt trâu rồi treo lên giàn bếp tiến hành làm khô thịt.

Phần lớn người dân vùng cao đều nấu bằng bếp củi nên thịt trâu sẽ được hun bằng khói từ củi của cây rừng, rơm khô hay các loại gỗ thảo mộc. Chính vì lí do đó nên khói bếp nơi đây thường có mùi hương rất đặc biệt. Thịt trâu sau một thời gian hun khói sẽ khô lại, cứng chắc như khúc củi, ngấm đều các gia vị tẩm ướp đậm đà, xen lẫn mùi khói thơm thơm hấp dẫn vô cùng.

Xem thêm: Du lịch Hà Giang tháng 12 – Mùa Đông Trên Địa Đầu Tổ Quốc

3. Mẹo làm món ăn ngon

Để làm ra một mẻ thịt trâu gác bếp thơm ngon đúng điệu thì cũng không phải đơn giản, bạn cần biết một số mẹo nhỏ sau đây để thực hiện món ăn này thật hoàn hảo nhé!

Để tăng thêm mùi vị cho món thịt trâu, người dân Hà Giang thường sử dụng ngải cứu, gỗ cây rừng hoặc gỗ các loại thảo mộc để tạo khói. Đây là bí quyết giúp cho thịt trâu gác bếp nơi đây có hương vị đặc biệt ấn tượng.

Trâu sau khi đã tẩm ướp gia vị phải được đặt lên dàn tre hoặc mần tứa, đồng thời phải đặt nằm để miếng thịt giữ được độ ẩm. Ngoài ra, dùng lá chuối tươi phủ lên bề mặt thịt trâu để ủ độ nóng cũng là mẹo hay được người dân địa phương áp dụng.

Vì thời gian sấy thịt khá dài nên phải chú ý giữ lửa luôn ở mức vừa phải và đều đặn. Đồng thời cũng phải căn thời gian để lật mặt thịt sao cho thành phẩm ra lò ưng ý nhất.

Xem thêm: Du lịch Hà Giang Tháng 11 Có Điều Gì Thực Sự Hấp Dẫn?

Thưởng thức thịt trâu gác bếp có gì thú vị?

Thịt trâu gác bếp khi thưởng thức trực tiếp đã rất thơm ngon và hấp dẫn, nhưng nếu biết cách ăn đúng chuẩn thì độ ngon của thứ đặc sản này còn tăng lên bội phần.

Trước khi ăn họ thường vùi miếng thịt trâu khô vào tro bếp vừa tàn từ 1-2 phút. Đến khi miếng thịt nóng, mềm thì xé nhỏ thành sợi vừa ăn là có thể thưởng thức ngay. Đây là cách ăn truyền thống của người dân Hà Giang giúp du khách mới cảm nhận được trọn vẹn hương vị độc đáo của món ăn.

Tuy nhiên, thời đại hiện nay không còn nhiều gia đình sử dụng bếp củi nên cách ăn này dần mai một. Tuy nhiên ăn thịt trâu gác bếp theo phong cách hiện đại thì độ ngon cũng không kém là bao.

Phần thịt trâu gác bếp sau khi sấy khô hoàn toàn thì có thể đem hấp cách thủy hoặc quay trong lò vi sóng. Tiếp đến dùng chày đập dập cho thớ thịt tơi và bông xốp, sau đó chỉ cần xé nhỏ là có thể ăn được rồi.

Phần thịt trâu sau khi sấy khô sẽ quắt lại, bề ngoài có màu nâu sẫm. Tuy nhiên bên trong miếng thịt vẫn giữ được độ mềm, ẩm nhất định cùng chút màu hồng hồng vốn có của thịt trâu tươi. Được tẩm ướp gia vị đậm đà, trên bề mặt thịt gác bếp còn bám lại vài miếng ớt khô, hạt tiêu trông cực bắt mắt.

Ngoài ra, thịt trâu gác bếp Hà Giang còn có mùi thơm đặc trưng của các loại gia vị xen lẫn là mùi khói bếp rất riêng khiến du khách không thể chối từ. Bên cạnh đó khi thưởng thức từng thớ thịt trâu, du khách sẽ cảm nhận ngay được độ ngọt bùi lan tỏa khắp khoang miệng.

Hòa quyện với đó là cái tê tê đầu lưỡi của ớt khô, hạt tiêu, thêm chút hăng hăng, hơi đắng nhẹ của mắc khén nơi hậu vị. Chắc chắn hương vị đặc biệt này sẽ khiến du khách vấn vương mãi.

Hơn nữa, thịt trâu gác bếp Hà Giang còn là món nhắm lý tưởng được “cánh mày râu” đặc biệt yêu thích. Với độ ngọt bùi, dẻo dai, càng nhai càng bắt miệng là điều giúp thịt trâu gác bếp Hà Giang luôn là sự lựa chọn hàng đầu trong các bữa nhậu.

Nhất là trong thời tiết lành lạnh, ngồi quần quần bên bếp lửa lai rai từng sợi thịt trâu ngọt, thơm, tê tê đầu lưỡi là trải nghiệm vô cùng thú vị. Bên cạnh đó, nhâm nhi cùng chút rượu ngô đặc sản Hà Giang cay nồng thì còn gì tuyệt vời hơn.

Xem thêm: Du lịch Hà Giang tháng 10, trọn bộ kinh nghiệm thực tế

Cách bảo quản thịt trâu

Vì thịt trâu gác bếp Hà Giang đã được sấy kĩ trong thời gian khá dài nên việc bảo quản cũng đơn giản hơn. Nếu biết cách bảo quản đúng, thịt trâu gác bếp có thể giữ được hương vị thơm ngon từ 6 đến 8 tháng. Sau đây motortrip sẽ gợi ý cho bạn một số cách bảo quản đơn giản, hiệu quả nhất. Cách dễ thực hiện nhất là bảo quản thịt trâu gác bếp trong tủ lạnh của gia đình.

Trước hết bạn cho thịt trâu vào túi, thực hiện hút chân không rồi cho vào ngăn đông có thể bảo quản lên đến 8 tháng. Còn đối với ngăn mát, thích hợp sử dụng ngay hoặc bảo quản trong thời gian ngắn khoảng 7 – 10 ngày.

Bên cạnh đó, nếu gia đình bạn còn sử dụng bếp củi thì treo thịt lên gác bếp để bảo quản là chuẩn nhất. Trong quá trình đun bếp thường xuyên, khói bếp bốc lên giúp miếng thịt giữ được độ thơm ngon lâu dài.

Ưu điểm của việc bảo quản theo cách này là thời gian bảo quản được khá lâu, có thể lên đến một năm. Tuy nhiên để đảm bảo cảm nhận được trọn vẹn độ ngon của món đặc sản này, du khách chỉ nên bảo quản tối đa 8 tháng.

Thịt trâu gác bếp giá bao nhiêu?

Nguyên liệu được tuyển chọn kĩ càng, trải qua nhiều công đoạn chế biến kì công nên giá thịt trâu gác bếp Hà Giang có mức giá khá cao. Tuy nhiên với sự thơm ngon cũng như chất lượng mà món ăn này mang lại, nó vẫn thu hút nhiều du khách tìm mua.

Để sở hữu cho mình 1kg thịt trâu gác bếp Hà Giang đúng chuẩn, du khách phải bỏ ra từ 650.000đ – 850.000đ. Tuy nhiên, hiện nay xuất hiện tràn lan trên thị trường thịt trâu kém chất lượng. Vì vậy du khách nên lựa chọn các cơ sở sản xuất thịt trâu uy tín để đảm bảo sức khỏe cho bản thân và gia đình.

Cách chọn mua thịt trâu chất lượng

Đầu tiên, để biết thịt có tươi hay không bạn hãy để ý quan sát kĩ màu sắc của thịt. Thịt trâu gác bếp Hà Giang đúng chuẩn có độ khô hoàn hảo, bên ngoài có ánh nâu sẫm tự nhiên.

Tuy nhiên khi xé ra phần thịt bên trong vẫn hồng hào, mang sắc thái ẩm mọng vô cùng bắt mắt. Ngoài ra khi ăn rõ cảm nhận rõ hương khói bếp đặc trưng thấm đẫm trong từng thớ thịt.

Đồng thời khi nhai cũng sẽ thấy được vị ngọt vốn có của thịt trâu, rất dễ nhận biết. Khác hẳn với thịt lợn, trâu gác bếp Hà Giang sẽ dậy mùi thơm của tỏi và mắc khén hơn nhiều.

Ngoài ra, thông qua hình dáng miếng thịt bạn của có thể nhận biết đâu là thịt trâu gác bếp đúng chuẩn. Trong khi chế biến, người dân Hà Giang thường thái thịt trâu thành các miếng dài dọc theo thớ thịt.

Khi đã sấy khô, thành phẩm thịt trâu sẽ rất cứng nên trước khi ăn phải dần thịt ra cho mềm và tơi xốp. Còn đối với thịt lợn khi dần ra sẽ trở nên vụn nát, giúp bạn dễ dàng phân biệt chúng.

Địa chỉ mua thịt trâu đúng chuẩn

Cũng giống như các loại đặc sản Hà Giang khác, hiện nay thịt trâu gác bếp cũng được bày bán rộng rãi trên khắp mọi miền tổ quốc. Tuy nhiên nhiều du khách vẫn lựa chọn mua thịt trâu gác bếp tại chính gốc Hà Giang bởi hương vị đặc trưng, khó lẫn của nó.

Sau đây là một số địa điểm mua thịt trâu gác bếp uy tín, chất lượng tại Hà Giang mà du khách có thể tham khảo:

• Chợ phiên Yên Minh: Quốc lộ 4C, trung tâm thị trấn Yên Minh, Hà Giang.
• Chợ phiên Hoàng Su Phì: Thị trấn Vinh Quang, huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang.
• Chợ phiên Mèo Vạc: Thị trấn Mèo Vạc, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang.
• Chợ phiên Quản Bạ: Trung tâm huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang.

Ngoài ra nếu chưa có cơ hội đi du lịch Hà Giang mà vẫn muốn thưởng thức món đặc sản nổi tiếng này thì bạn có thể tìm mua trực tiếp tại các siêu thị, cửa hàng lớn uy tín. Đồng thời cũng có thể đặt mua online trên các trang website chính thống.

Trên đây là toàn bộ thông tin về trâu gác bếp – món đặc sản nổi tiếng làm nên thương hiệu của vùng đất Hà Giang mà motortrip muốn chia sẻ đến bạn. Hy vọng bạn sẽ có những trải nghiệm thú vị với món ăn độc đáo này.

Nguồn tham khảo 

• Mia.vn. (2022). Thịt trâu gác bếp Hà Giang – Đậm đà đặc sản vùng cao nguyên đá. [Online]. mia.vn. Có tại: https://mia.vn/cam-nang-du-lich/thit-trau-gac-bep-ha-giang-dam-da-dac-san-vung-cao-nguyen-da-3614 [Truy cập ngày 21/2/2023]
• Điện máy xanh. (2022). Thịt trâu gác bếp là gì? Cách chế biến, bảo quản thịt trâu gác bếp được lâu. [Online]. dienmayxanh.com. Có tại: https://www.dienmayxanh.com/vao-bep/thit-trau-gac-bep-la-gi-an-co-tot-khong-03616. [Truy cập ngày 21/2/2023]
• Bách hoá xanh. (2022). Thịt trâu gác bếp là đặc sản gì mà giá 1-2 triệu/kg vẫn được săn đón?. [Online]. bachhoaxanh.com. Có tại:  https://www.bachhoaxanh.com/kinh-nghiem-hay/thit-trau-gac-bep-la-dac-san-o-dau-cach-an-thit-trau-gac-bep-dung-chuan-tay-bac-1337530 [Truy cập ngày 21/2/2023]
• Dacsan.com. (2018). Nguồn gốc món thịt trâu gác bếp. [Online]. dacsan.com. Có tại: https://dacsan.com/nguon-goc-mon-thit-trau-gac-bep [Truy cập ngày 21/2/2023]
• Hướng nghiệp Á Âu. (2021). Cách làm thịt trâu gác bếp chuẩn ẩm thực Tây Bắc. [Online]. daotaobeptruong.vn. Có tại: https://daotaobeptruong.vn/trau-gac-bep. [Truy cập ngày 21/2/2023]
• Bò Một Nắng Krong Pa. (2022). Hướng dẫn cách chọn mua thịt trâu gác bếp Tây Bắc đúng cách. [Online]. bomotnangkrongpa.com. Có tại: https://bomotnangkrongpa.com/huong-dan-cach-chon-mua-thit-trau-gac-bep-tay-bac-dung-cach/ [Truy cập ngày 21/2/2023]