Thịt Lợn Cắp Nách Hà Giang | Đặc Sản Ngon Nức Tiếng Vùng Núi Đá Vôi

Nếu đã đến Hà Giang thì chắc hẳn bạn đã từng thử qua thịt lợn cắp nách, món ăn vô cùng nổi tiếng trên vùng cao nguyên đá. Tại bài viết này, hãy cùng Motortrip khám phá những điều thú vị về thịt ợn cắp nách Hà Giang. 

Giới thiệu tổng quan về thịt lợn cắp nách Hà Giang

Lợn cắp nách Hà Giang là giống lợn lai giữa lợn Mường (lợn Sa Pa) và lợn rừng Hà Giang. Bởi vậy nên giống lợn này có khá nhiều điểm tương đồng với lợn rừng từ bề ngoài cho đến tập tính sinh sống. Với những điểm nổi trội về chất lượng thịt ngon, sạch nhiều du khách đến Hà Giang đều tìm mua thịt lợn cắp nách như một đặc sản Hà Giang làm quà.

Thông thường lợn cắp nách Hà Giang sẽ được chăn thả trong môi trường tự nhiên. Người dân chỉ dựng một vài lán nhỏ để làm chỗ cho lợn trú mưa trú nắng. Sau đó, họ sẽ dùng lưới để quây cả khu đất xung quanh lại và để chúng tự kiếm ăn trong khu vực này.

Tập tính của giống lợn cắp nách là đào bới đất, ăn cây cỏ, gốc rễ cây và côn trùng. Vì vậy, người Hà Giang thường lựa chọn những khu vực ven chân đồi để nuôi lợn cắp nách. Thi thoảng, người dân sẽ cắt thêm các loại rau bên ngoài như rau muống, rau củ cho lợn ăn.

Chính bởi tập tính sinh sống đào bới đất, nên giống lợn này có phần mõm dài, nhô ra về phía trước. Ngoài ra, chúng còn gây ấn tượng với khách du lịch Hà Giang bởi bộ lông đen xì phủ khắp toàn thân. Lông của chúng rất cứng, con lợn nào lông càng cứng chứng tỏ là lợn càng khỏe.

Lợn cắp nách khi được khoảng 1 tuổi thì sẽ được mang đi bán hoặc giết thịt. Thời điểm này được cho là lúc thịt lợn vào độ ngon nhất. Lúc này mỗi con lợn chỉ nặng từ khoảng 5 đến 10kg. Vì có kích thước nhỏ, nên người dân thường ôm những chú lợn con này bên hông hoặc là cắp vào nách để xuống chợ phiên bán. Đó cũng là lý do mà giống lợn này được gọi là lợn cắp nách.

Xem thêm: Đỉnh Tây Côn Lĩnh Hà Giang | Khám Phá Nóc Nhà Vùng Đông Bắc Của Tổ Quốc

Thưởng thức các món ngon từ thịt lợn cắp nách Hà Giang ở đâu?

Có rất nhiều địa chỉ để bạn có thể tìm đến để thưởng thức các món đặc sản Hà Giang từ thịt lợn cắp nách. Dọc các tuyến đường trong khu vực trung tâm thành phố và thị trấn có rất nhiều nhà hàng, quán ăn phục vụ các món ăn từ thịt lợn cắp nách.

Các nhà hàng có menu rất đa dạng với thịt lợn cắp nách quay, thịt lợn cắp nách giả cầy, thịt lợn cắp nách hấp cách thủy, lòng dồi…món nào cũng ngon, hấp dẫn. Tùy vào cách chế biến món ăn và chất lượng của quán ăn, nhà hàng bạn lựa chọn, mức giá thịt lợn cắp nách cũng khác nhau. Nhưng nhìn chung giá món ăn đều phù hợp với chất lượng.

Bên cạnh đó, bạn có thể ghé qua các phiên chợ để thưởng thức thịt lợn cắp nách với hương vị dân dã. Thịt lợn cắp nách ở chợ chủ yếu là thịt quay và được bán theo đĩa. Mỗi đĩa khoảng 150.000đ với lượng thịt khoảng 0,5kg.

Đặc biệt, bạn còn có thể thưởng thức thịt lợn cắp nách thơm ngon ngay tại cơ sở lưu trú khi sử dụng dịch vụ homestay tại các làng du lịch Pả Vi, làng du lịch cộng đồng văn hóa Lũng Cẩm…Đa số các homestay tại làng du lịch đều có dịch vụ đặt món ăn đặc sản theo yêu cầu, bạn chỉ cần liên hệ với nhân viên là sẽ được phục vụ thịt lợn cắp nách trong bữa ăn của mình.

Có một nét đặc trưng trong cách trình bày món ăn của người Hà Giang với món thịt lợn cắp nách, đó là lá chuối và mẹt tre. Họ sẽ dùng một chiếc mẹt tre, sau đó lót lá chuối xanh lên, rồi đặt các món ăn xung quanh theo hình tròn. Ở giữa thường sẽ đặt nước chấm chẩm chéo hoặc các loại sốt ăn kèm khác.

Tiêu chí chọn mua được thịt lợn cắp nách Hà Giang ngon

Thịt lợn cắp nách đã trở thành món ăn đặc sản Hà Giang nổi tiếng,bởi chất lượng thịt ngon, chắc, ít mỡ và nhiều nạc. Vì chỉ ăn những thứ có sẵn trong tự nhiên nên thịt lợn cắp nách Hà Giang được đánh giá cao về các tiêu chí thịt lợn sạch, an toàn cho sức khỏe người dùng.

Để mua được thịt lợn cắp nách Hà Giang ngon, bạn nên chọn mua lợn nguyên con. Khi lợn còn sống, sẽ dễ phân biệt ra lợn nào là lợn cắp nách được nuôi tự nhiên, lợn nào nuôi bã cám, vì thế sẽ chọn mua được lợn cắp nách ngon, chuẩn.

Theo những kinh nghiệm du lịch Hà Giang mà chúng tôi tổng hợp được, lợn cắp nách giống đực sẽ có thịt ngon hơn giống lợn cái. Lợn đực có phần thịt chắc hơn và thường không bị “hoi”. Bên cạnh đó, những chú lợn đực thường sẽ hay hoạt động, đào bới đất nhiều hơn nên lượng mỡ trong cơ thể rất ít.

Lợn cắp nách Hà Giang chính gốc có bộ lông đen, cứng, mõm nhọn, mông tròn nhưng phần bụng rất thon và gọn. Nếu phần bụng lớn thì là lợn đã qua 1 lần sinh đẻ hoặc được nuôi bằng cám gạo, cám ngô. Ngoài ra, chúng ta cần để ý tới một số đặc điểm như cơ thể thuôn dài, dáng nhỏ, hai tai và phần đuôi bé.

Bên cạnh việc quan sát ngoại hình, bạn cần chú ý tới các hoạt động của chúng. Vì phải tự kiếm thức ăn ở bên ngoài tự nhiên, nên hầu hết lợn cắp nách trông sẽ khỏe khoắn, nhanh nhẹn và thường có thói quen cho phần mõm chúi xuống đất.

Xem thêm: Vị Xuyên Hà Giang | Khám Phá Điểm Đến Có Lịch Sử Hào Hùng Ở Cực Bắc Tổ Quốc

Địa chỉ mua thịt lợn cắp nách Hà Giang

Mua tại hộ dân

Để mua được thịt lợn cắp nách Hà Giang với chất lượng tốt đảm bảo, bạn có thể đến mua tại các hộ dân. Khi đến tận nơi, bạn sẽ quan sát được cách chủ nhà nuôi lợn cắp nách và biết được chúng được chăn thả tự nhiên hay nuôi cám.

Ngoài ra, khi mua tại hộ dân bạn sẽ mua được giá cả rẻ hơn vì không phải qua trung gian. Giá mua lợn cắp nách nguyên con tại hộ dân dao động từ 1.000.000đ -1.200.000đ cho con khoảng 10kg. Nếu thương lượng với chủ nhà về giá bạn còn mua được với mức giá rẻ hơn nữa.

Mua tại chợ phiên

Hầu hết các chợ phiên Hà Giang đều có những khu vực bán vật nuôi, bạn có thể tìm đến đây để mua lợn cắp nách. Tại đây, bạn sẽ được nhìn thấy hình ảnh những chàng trai dân tộc cắp nách chú lợn con mang xuống chợ bán. Họ sẽ lựa chọn những con lợn ngon, tốt nhất để đem xuống chợ bán, vì vậy bạn hoàn toàn có thể yên tâm về chất lượng.

Giá lợn ở chợ phiên thường có mức giá từ 1.200.000 – 1.400.000đ / con. Ngoài ra, khi đến chợ phiên bạn có thể mua được thịt lợn cắp nách đã được thịt sẵn và cả thịt đã chế biến. Bên cạnh đó, bạn còn có cơ hội được thưởng thức những món ăn đặc sản tạ chợ phiên như thắng cố, bánh tam giác mạch, cháp ấu tẩu…

Hà Giang có nhiều phiên chợ lớn nhỏ khác nhau, trong đó thì chợ Đồng Văn, chợ Yên Minh và chợ Xín Mần là 3 phiên chợ bán nhiều thịt lợn cắp nách Hà Giang hơn cả. Chợ Đồng Văn và chợ Yên Minh họp vào sáng chủ nhật tại trung tâm huyện, chợ Xín Mần họp vào sáng thứ 7 tại thị trấn Cốc Pài.

Xem thêm: Khám Phá Sức Hút Kì Lạ Của Thảo Nguyên Suôi Thầu Hà Giang

Sơ chế thịt lợn cắp nách Hà Giang

Sơ chế nguyên liệu luôn là khâu quan trọng, ảnh hưởng lớn đến chất lượng của món ăn. Công đoạn sơ chế lợn cắp nách thường tốn nhiều thời gian và cầu kỳ hơn so với những giống lợn thông thường.

Đầu tiên, người ta sẽ dùng móc để chọc tiết lợn rồi tiến hành cạo sạch lông. Lớp lông của lợn cắp nách khá cứng, vì vậy sẽ cần dùng đến những con dao cạo bén. Để dễ cạo hơn, họ sẽ dội qua một lớp sôi lên toàn thân con lợn, sau đó dùng cao cạo ngược chiều mọc của lông.

Tiếp đó là đến phần mổ thịt, vì có kích thước nhỏ, nên lợn cắp nách có 2 cách mổ là mổ moi và mổ phanh. Mổ moi được áp dụng để làm lợn quay nguyên con, còn nếu để chế biến thành các món ăn khác thì thường dùng cách mổ phanh.

Sau khi mổ, cần lấy chanh tươi chà lên bề mặt của da lợn nhiều lần để loại bỏ những cặn bẩn rồi rửa sạch lại với nước. Đây là công đoạn cuối cùng trong sơ chế thịt. Nhưng vì lợn cắp nách có lớp lông rất cứng, nên ngoài cạo bằng dao cần thêm một công đoạn nữa là thui lửa.

Khi lợn đã ráo nước, người ta phết lên da một lớp nước hàng rồi tiến hành thui với bã mía khô hoặc rơm. Việc thui lửa sẽ đốt sạch được những phần lông còn sót lại trên bề mặt da lợn. Công đoạn yêu cầu thui lửa đều tay để da lợn chuyển sang màu vàng đều. Cuối cùng, lợn cắp nách được đem chà với chanh một lần nữa và dùng dao để cạo hết lớp bụi than bên ngoài rồi xả sạch lại với nước.

Hướng dẫn chế biến các món ngon từ thịt lợn cắp nách Hà Giang

Có rất nhiều cách chế biến món ngon khác nhau từ thịt lợn cắp nách Hà Giang. Trong đó, những phần thịt vai, mông thường dùng để nướng, phần thịt thủ dùng để nấu giả cầy. Đặc biệt, phần lòng sẽ được giữ lại để làm lạp xưởng Hà Giang hoặc lòng dồi.

Lợn cắp nách quay lá móc mật nguyên con

Có thể nói, thịt lợn cắp nách Hà Giang quay lá móc mật nguyên con là món ăn mà ai khi đến vùng cao nguyên đá cũng đều phải thử một lần. Lớp da mỏng giòn tan bên ngoài, bên trong là thớ thịt ngọt mềm, đẫm vị hạt dổi, mắc khén cùng với hương thơm đặc biệt của lá móc mật. Chắc chắc sẽ khiến bạn mê mẩn ngay từ miếng đầu tiên.

Để quay lợn cắp nách nguyên con, cần dùng đến những thân tre chắc chắn, xiên từ đầu tới đuôi lợn. Cố định các chân vào que tre bằng sợi dây thép. Lợn cắp nách cần được cố định chắc chắn trên thân tre, tránh tình trạnh lợn bị nghiêng hoặc quay khi đang trong quá trình quay.

Phần gia vị bao gồm lá, quả móc mật, tương chao, gừng, hành, tỏi và các gia vị như mắm, muối, hạt nêm. Trong đó, quan trọng nhất là lá và quả móc mật, nên chọn những lá bánh tẻ còn tươi, quả mọng, như vậy sẽ dậy mùi thơm nhất.

Các gia vị được trộn đều cùng với quả và lá móc mật vò nát, sau đó cho hết vào trong phần bụng của lợn. Tiếp đó, cần khâu bụng lại để gia vị không bị chảy ra bên ngoài. Đó cũng là lý do vì sao người ta làm lợn quay nguyên con sẽ mổ moi chứ không mổ phanh.

Trong quá trình quay cần chú ý tới nhiệt độ của than và quay đều tay. Có những phần tiếp xúc gần than sẽ chín trước, bạn có thể phết qua một lớp dầu mỏng để không bị cháy. Để kiểm tra mức độ chín của thịt, có thể dùng một que nhỏ xiên để xiên vào phần bụng, nếu thấy nước mỡ màu trắng chảy ra là đã chín, còn màu hồng là chưa chín và cần quay thêm.

Xem thêm: Thịt Trâu Gác Bếp Hà Giang | Đặc Sản Thơm Ngon Khó Cưỡng

Thịt ba chỉ lợn cắp nách quay

Thịt ba chỉ là phần ngon nhất của lợn cắp nách, các lớp thịt và mỡ mỏng xen lẫn nhau. Khi ăn sẽ cảm nhận được độ ngọt của thịt và không hề bị khô hay chóng ngấy.

Có cách chế biến tương tự như món lợn cắp nách quay lá móc mật nguyên con, nhưng có phần đơn giản và dễ thực hiện hơn. Bạn cắt phần thịt ba chỉ thành những khúc dài khoảng từ 25cm – 30cm. Đem rửa sạch rồi ướp cùng các gia vị như mắc khén, muối, mắm, bột quế, hồi trong khoảng 40 phút đến 60 phút cho thấm đều.

Sau đó dùng dây sắt mỏng buộc chặt vào que tre rồi tiến hành quay (cách quay giống với ở trên). Để đơn giản và thuận tiện hơn, bạn có thể cho thịt ba chỉ vào quay trong nồi chiên không dầu. Với cách này, bạn sẽ không cần sử dụng đến than, như vậy sẽ an toàn hơn mà hương vị cũng ngon không kém.

Thịt lợn cắp nách chắc chắn sẽ là đặc sản mà bạn không thể bỏ qua trong hành trình khám phá ẩm thực vùng cao nguyên đá. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi chia sẻ sẽ giúp ích cho bạn trong hành trình khám phá ẩm thực và văn hóa Hà Giang.

Nguồn tài liệu tham khảo

• Vnexpress. (2017). Lợn cắp nách – món ngon vùng cao. [online] vnexpress.net. Có tại: https://vnexpress.net/lon-cap-nach-mon-ngon-vung-cao-3518278.html. [Truy cập ngày 26/02/2023]
• Mia.vn. (2022). Lợn cắp nách Hà Giang – Đặc sản dân dã của vùng cao Hà Giang. [online] mia.vn. Có tại: https://mia.vn/cam-nang-du-lich/lon-cap-nach-ha-giang-dac-san-dan-da-cua-vung-cao-ha-giang-3426. [Truy cập ngày 26/02/2023]
• Hoàng Việt Travel. (2022). 3 Địa Chỉ Mua Lợn Cắp Nách Hà Giang Ngon Khó Chối Từ. [online] hoangviettravel.vn. Có tại:https://hoangviettravel.vn/lon-cap-nach-ha-giang/. [Truy cập ngày 26/02/2023]
• Kite Travel. (2022). Thưởng thức thịt lợn cắp nách Hà Giang. [online] dulichcanhdieu.com.vn. Có tại:https://dulichcanhdieu.com.vn/blog/mon-ngon/thuong-thuc-thit-lon-cap-nach-ha-giang/. [Truy cập ngày 26/02/2023]

Có thể bạn quan tâm

• Lạp Xưởng Hà Giang | Khám Phá Ẩm Thực Vùng Cao Nguyên Núi
• Thịt Trâu Gác Bếp Hà Giang | Đặc Sản Thơm Ngon Khó Cưỡng
• Chè Shan Tuyết Hà Giang | Thức Trà Thượng Hạng Từ Cao Nguyên Đá
• Bánh Tam Giác Mạch Hà Giang | Thức Quà Dân Dã Không Thể Bõ Lỡ Của Vùng Cao Nguyên Đá